زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

اعتقاد (فقه)




اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در باب های طهارت و زکات و نیز در اصول فقه سخن رفته است.


۱ - حکم اعتقاد


اعتقاد داشتن به آنچه باور آن بر مکلف واجب گردیده، مانند توحید، نبوت و امامت واجب است. از این رو، تحصیل علم به آن به عنوان مقدّمه برای حصول اعتقاد، واجب خواهد بود.
[۱] انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، ج۱، ص۵۶۹۵۷۰.    

لیکن اعتقاد تفصیلی به همه ابعاد و دقایق معارف بر همه واجب نیست، مگر اینکه علم به آنها حاصل شود.
برخی گفته‌اند: بر کسی که قدرت تحصیل آنها را دارد واجب است.
[۲] انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، ج۱، ص۵۶۲۵۶۹.    


۲ - نقش اعتقاد در اسلام، ایمان و کفر


اعتقاد به یگانگی خدا و رسالت پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله، موجب اسلام و اعتقاد به غیر خدا یا شریک قائل شدن برای خداوند، موجب کفر است .
همچنین اعتقاد به امامت امامان معصوم علیهم السّلام موجب ایمان
[۳] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۶، ص۵۸-۵۹.    
و اعتقاد به خدا بودن آنان موجب غلو و کفر است.
اثبات اسلام، ایمان و غلوّ، منوط به اظهار چنین عقایدی است.
[۴] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴، ص۸۰.    


۳ - تاثیر اعتقاد در عمل


اعتقاد یا صحیح است یا فاسد، و عمل یا مطابق اعتقاد، انجام می‌گیرد و یا مخالف آن.
در صور یاد شده، متناسب با احکام مختلف و شرایط گوناگون، آثار وضعی از قبیل صحت، بطلان، اجزاء و عدم اجزاء، مترتّب می‌شود.

۳.۱ - تاثیر اعتقاد به ضرر آب در تیمم


تیمم کسی که اعتقاد به ضرر داشتن آب برای خود دارد، صحیح است؛ حتی اگر پس از پایان وقت نماز، معلوم شود آب، ضرری نداشته است.

۳.۲ - تاثیر اعتقاد به عدم ضرر آب در طهارت


وضو و غسل کسی که اعتقاد به عدم ضرر آب دارد، صحیح است؛ هر چند بعداً معلوم شود ضرر داشته است.

۳.۳ - تاثیر اعتقاد به ضرر آب در طهارت


وضو و غسل کسی که با اعتقاد به ضرر آب، وضو بگیرد یا غسل کند، باطل است؛ هر چند بعد خلاف آن ثابت شود.

۳.۴ - تاثیر اعتقاد به عدم ضرر آب در تیمم


تیمّم کسی که اعتقاد بر عدم ضرر آب دارد، باطل است؛ اگر چه بعد خلاف آن ثابت شود.
[۵] طباطبایی حکیم، محسن، مستمسک العروة، ج۴، ص۳۳۴-۳۳۷.    
[۶] موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۴، ص۳۴۶-۳۴۸.    


۳.۵ - تاثیر اعتقاد به استحقاق در کفایت زکات


اگر زکات مال را به کسی که به اعتقاد او مؤمن یا فقیر است، داده باشد و بعد معلوم شود که مؤمن یا فقیر نبوده است، در مجزی بودن آن اختلاف است.
[۷] موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۱۱، ص۱۹۱.    
[۸] موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۱۱، ص۲۲۲.    


۳.۶ - تاثیر اعتقاد به وجوب در زکات


کسی که با اعتقاد به این که زکات بر او واجب شده، زکات مالش را به فقیری داده باشد و بعد معلوم شود واجب نبوده است، در صورتی که عین مالش باقی باشد، می‌تواند آن را بازپس گیرد.
[۹] موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۱۱، ص۲۱۶.    


۴ - پانویس

 
۱. ↑ انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، ج۱، ص۵۶۹۵۷۰.    
۲. ↑ انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، ج۱، ص۵۶۲۵۶۹.    
۳. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۶، ص۵۸-۵۹.    
۴. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴، ص۸۰.    
۵. ↑ طباطبایی حکیم، محسن، مستمسک العروة، ج۴، ص۳۳۴-۳۳۷.    
۶. ↑ موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۴، ص۳۴۶-۳۴۸.    
۷. ↑ موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۱۱، ص۱۹۱.    
۸. ↑ موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۱۱، ص۲۲۲.    
۹. ↑ موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۱۱، ص۲۱۶.    


۵ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۵۹۷-۵۹۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات کلامی | زکات | طهارت | فقه | کلام




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.